Słownik pojęć

Wyniki dla hasła: Mechanizm bicia - kurant gongowy

  • Mechanizm bicia zegara wieżowego

    mechanizm należący do najstarszych. Pierwsze zegary nie miały tarcz ani wskazówek, lecz tylko mechanizmy bicia, które sygnalizowały poszczególne godziny. Zasada działania mechanizmu bicia zegara wieżowego jest taka sama jak mechanizmu bicia zegara domowego. Odliczanie uderzeń opiera się najczęściej na systemie zapadowym (zob. mechanizm bicia zapadowy), rzadziej na grzebieniowym (zob. mechanizm bicia grzebieniowy). Mechanizmy te różnią się jednak większymi wymiarami oraz masywniejszą konstrukcją, gdyż do podnoszenia ciężkich młotków uderzających w duże dzwony potrzebna jest znacznie większa energia – są to bowiem zegary publiczne, z których sygnalizacji korzysta czasem dość rozległa okolica. Urządzenie zapadowe mechanizmu bicia zegara wieżowego wykonuje większą pracę niż mechanizm chodu, dlatego musi mieć większy obciążnik. Lina, na której jest on zawieszony, musi być dłuższa, zwłaszcza gdy mechanizm wybija także półgodziny. W razie potrzeby stosuje się wielokrążki, aby zmniejszyć wysokość opadu obciążnika. (źródło)

  • Mechanizm bicia zapadowy typu szwarcwaldzkiego

    mechanizm zwykle o napędzie obciążnikowo-łańcuchowym z codziennym naciągiem, stosowany w najprostrzych zegarach popularnych i kukułkowych. Jego działanie nie różni się zasadniczo od działania mechanizmu bicia zapadowego typu paryskiego, są jednak pewne różnice w konstrukcji. Włącznik, wykonany ze stalowego drutu, jest podnoszony przez kołek, osadzony w kole zmianowym. Kołki bicia są osadzone w wieńcu koła, które obraca się w lewo, więc dźwignia młotka nie jest podnoszona, lecz opuszczana w dół. Gdy kołek minie koniec dźwigni, młotek dociskany sprężynką uderza w gong od dołu. Podtrzymywacz opiera się o słupek, aby młotek nie tłumił dźwięku gongu. W kole sercowym nie ma kołka, lecz na osi tego koła jest osadzony krążek sercowy (krzywka), w którego wycięcie wpada zapadnik. Po uwolnieniu mechanizmu krążek sercowy podnosi zapadnik, dlatego koło zapadowe nie ma skośnych boków wrębów, jak to jest konieczne w mechanizmie typu paryskiego, lecz proste wycięcia w kołnierzu. Krążek sercowy utrzymuje zapadnik tylko podczas jednego uderzenia młotka. W czasie większej liczby uderzeń ramię oporowe zapadnika 9 opiera się na jednym z segmentów kołnierza koła zapadowego. Po wybiciu godziny ramię oporowe zapada we wcięcie kołnierza. Zatrzymanie mechanizmu następuje wskutek oparcia się kołka zalotowego o hak zapadnika.

  • Mechanizm bicia zapadowy typu paryskiego

    mechanizm o napędzie sprężynowym, stosowany w zegarach z tygodniową rezerwą napędu. Wieniec zębaty bębna napędowego napędza zębnik koła dodatkowego, które z kolei napędza zębnik koła bicia z osadzonymi w nim kołkami uruchamiającymi dźwignię młotka. Koło zazębia się z zębnikiem koła sercowego, w którym jest osadzony kołek, zatrzymujący się na haku zapadnika. Koło sercowe napędza zębnik koła zalotowego, które zazębia się z zębnikiem regulatora wiatrakowego. Połączenie mechanizmu chodu z mechanizmem bicia następuje co pół godziny przez dwa kołki włączające, osadzone w ćwiertniku. Podczas ruchu obrotowego ćwiertnika jeden z kołków podnosi koniec włącznika, którego drugie ramię, zakończone występem, odchyla jednocześnie podpórkę zapadnika. Na kilka minut przed wybiciem godziny, gdy ramię oporowe zapadnika zostanie nieco uniesione z wrębu koła zapadowego, a hak zapadnika wysunie się poza tor kołka sercowego, wtedy mechanizm zostaje uwolniony, lecz występ włącznika wchodzi w tym czasie na tor kołka zalotowego i zatrzymuje koło zalotowe, po wykonaniu przez nie około pół obrotu. Jest to zalot przygotowujący mechanizm do bicia. Powolny obrót ćwiertnika powoduje dalsze unoszenie włącznika, w wyniku czego ramię oporowe zapadnika wysuwa się zupełnie z wrębu koła zapadowego.

  • Mechanizm bicia zapadowy

    mechanizm wyróżniający się głównym elementem odliczającym liczbę uderzeń, którym jest koło zapadowe. Bez wieńca zębatego w mechanizmie bicia zapadowym typu paryskiego, lub z wieńcem zębatym w mechanizmie bicia zapadowym typu szwarcwaldzkiego. Odliczanie polega na przesuwaniu się ramienia oporowego zapadnika po występach koła zapadowego, które są tym dłuższe, im więcej młotek ma uderzyć w gong - najdłuższy występ służy do wybijania godziny dwunastej. Istnieje kilka odmian mechanizmu bicia zapadowego z codziennym lub cotygodniowym naciągiem.
    Ich zaletą jest prosta konstrukcja i zatem łatwa produkcja, wadą zaś - łatwość pomylenia liczby uderzeń na daną godzinę podczas nastawiania wskazówek. Mechanizmy tego typu nie mogą spełniać funkcji repetiera.

  • Mechanizm bicia kwadransów

    mechanizm, który może być mechanizmem bicia zapadowym lub mechanizmem bicia grzebieniowym. Zwykle jednak do bicia kwadransów stosuje się mechanizm zapadowy, a do bicia godzin grzebieniowy. Zegar z biciem kwadransów i godzin składa się z trzech mechanizmów, umieszczonych razem między dwiema płytami. Rozmieszczenie osi i kół przekładni mechanizmu kwadransowego jest takie samo, jak mechanizmu godzinowego. Do włączania bicia kwadransów służy krzywka z czterema zębami, z których jeden jest dłuższy, włączający także bicie godzin.

  • Mechanizm bicia grzebieniowy

    Mechanizm bicia wyróżniający się dwoma głównymi elementami:

    • grzebieniem
    • krzywką stopniową
    Współdziałanie tych elementów polega na tym, że krzywka umożliwia opuszczenie się grzebienia o tyle zębów, ile razy młotek ma uderzyć w danej godzinie.

  • Mechanizm kurantowy (patrz: Kurant)

  • Mechanizm bicia

    w zegarze bijącym, dodatkowy mechanizm zegara działający tylko podczas wydawania dźwięku, poza tym nieczynny. Jest włączany przez mechanizm chodu zegara, a zatrzymuje się samoczynnie po odpowiedniej liczbie uderzeń.

  • Gwiazda bicia (patrz: Mechanizm bicia - kurant gongowy)

  • Przekładnia bicia

    przekładnia zębata stosowana w mechanizmie bicia zegarów. W zegarach bijących, nakręcanych co tydzień lub co dwa tygodnie. Przekładnia bicia składa się z pięciu par kół zębatych. Koło napędowe zazębia się z zębnikiem koła dodatkowego, napędzającego zębnik koła bicia, w którym znajdują się kołki podnoszące dźwignie młotka. Koło bicia zazębia się z zębnikiem koła sercowego (system zapadowy) lub kołem czerpaka (system grzebieniowy). Koło sercowe zazębia się z zębnikiem koła zalotowego, napędzającego zębnik wiatraka. Gdy w przekładni bicia nie ma koła dodatkowego, zegar trzeba nakręcać codziennie.

  • Mechanizm sygnalizujący

    dodatkowy mechanizm zegara, który w sposób akustyczny informuje o czasie. Do mechanizmów sygnalizujących należą:

    • mechanizm budzenia
    • mechanizm bicia
    • mechanizm grający i mówiący (zob. Zegar grający. Zegar mówiący)

  • Mechanizm bicia minut (patrz: Repetier zegarkowy)

  • Kurant gongowy

    zegar domowy wygrywający melodie na czterech gongach, zamiast zwykłego bicia kwadransów. Pierwsze cztery młotki wybijają melodię kwadransów, piąty wybija godziny. Do podnoszenia młotków służą cztery gwiazdy bicia połączone razem lub walec kurantowy z czterema szeregami kołków. Najpopularniejszą melodią kurantów kwadransowych jest melodia westminsterska, pochodząca z opery niemieckiego kompozytora G. F. Händla (zob. Big-Ben).

  • Kurant

    zegar sygnalizujący wyposażony w dodatkowy mechanizm wygrywający melodię. Także sama melodia tego zegara. Istnieją kuranty dzwonkowe, fletowe, gongowe, grzebykowe.

  • Koło bicia (patrz: Mechanizm bicia zapadkowy typy paryskiego)

  • Dźwignia bicia (patrz: Mechanizm bicia)

  • Komplikacje konstrukcji mechanizmów

    Cykl artykułów: (źródło)

  • Kalendarium ewolucji mechanizmów

    Cykl artykułów: (źródło)

  • Zegar sygnalizujący

    zegar, który – oprócz wskazywania czasu na tarczy – sygnalizuje za pomocą dźwięku swoje wskazania w pewnych odstępach czasu. Zegar sygnalizujący może budzić użytkownika ze snu w czasie uprzednio nastawionym, oznajmiać upływający czas co godzinę lub częściej, wygrywać jakąś melodię w pewnych odstępach czasu lub w czasie uprzednio nastawionym. Odpowiednio do tych zadań zegar sygnalizujący może być, budzikiem, zegarem bijącym i kukułkowym, wyposażonym w mechanizm bicia, oraz kurantem i pozytywką.

  • Zegar kurantowy (patrz: Kurant)

  • Zakłady Mechanizmów Precyzyjnych MERA-POLTIK

    zakład zajmujący się produkcją mechanizmów precyzyjnych, a w szczególności przyrządów kontrolno pomiarowych z zakresu pomiaru czasu oraz prędkości liniowej i obrotowej. Do grudnia 2009 roku działał pod nazwą Zakłady Mechanizmów Precyzyjnych "Mera Poltik" Sp. z o.o. W styczniu 2010 roku zmienił formę prawną i obecnie funkcjonujemy jako Mera Poltik Sp. z o.o. (źródło)

  • Rozbieranie mechanizmów zegarowych

    prosta praca zegarmistrza, która musi być jednak wykonywana bez pośpiechu i z tą dużą uwagą. Trzeba zbadać przy tym stan mechanizmu i współpracę poszczególnych jego zespołów, czasem także przestudiować jego konstrukcję, zwłaszcza gdy ma się do czynienia z zegarkiem lub zegarem skomplikowanym. Do rozbierania należy używać odpowiednich narzędzi.
    UWAGA! Nie wolno rozbierać mechanizmu, gdy jego sprężyna napędowa jest napięta - dotyczy to wszystkich zegarów i zegarków z napędem sprężynowym. W przeciwnym razie może nastąpić uszkodzenie zębów w kołach przekładni i cienkich czopów osi. Poszczególne części rozbieranego mechanizmu należy układać na płycie roboczej według ustalonego porządku. W niektórych zegarach i zegarkach wkręty są różnej długości, nie wolno ich pomieszać. W celu ułatwienia składania bardziej skomplikowanego mechanizmu należy wykonać jego szkic z zaznaczeniem położenia poszczególnych części.

  • Podstawka pod mechanizm zegarka

    element używany podczas montowania. Ma kształt pierścienia wysokości ok. 20 mm. W komplecie podstawki znajduje się 8-12 sztuk o średnicy 12-50 mm. Wielkość podstawki dobiera się odpowiednio do średnicy naprawianego mechanizmu. Podstawki są wykonywane z drewna bukowego, albo z tworzywa sztucznego. Do mechanizmów prostokątnych stosuje się uniwersalną podstawkę metalową dwuczęściową, w której mechanizm zaciska sprężyna.

  • Montaż mechanizmów zegarowych (patrz: Składanie mechanizmów zegarowych)

  • Mechanizm wkładkowy

    mechanizm chodu z regulatorem balansowym i napędem sprężynowym, wmontowany w blaszany bęben i zaopatrzony w tarczę i wskazówki. Mechanizm taki wkłada się do marmurowych lub drewnianych obudów stanowiących razem zegar biurkowy.

  • Mechanizm synchronizowany

    mechanizm chodu, którego regulator jest odpowiednio sterowany i przymuszany do zachowania stałości wahań przez generator o wyższej klasie dokładności. Generator synchronizujący powinien mieć stabilność pracy co najmniej o jeden lub dwa rzędy większą niż mechanizm synchronizowany (zob. dokładność wskazań zegarów). Zasada działania mechanizmów synchronizowanych polega np. na tym, że wahania regulatora chodu zegara synchronizowanego są nieco wolniejsze (lub szybsze) w stosunku do czasu normalnego i co minutę są doprowadzane do właściwego czasu przez impuls pochodzący od dokładniejszego mechanizmu synchronizującego (zob. Zegar Shortta).

  • Mechanizm chodu zegarka

    mechanizm odznaczający się małymi wymiarami oraz różnymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi poszczególnych zespołów. Mechanizm chodu zegarka ma napęd sprężynowy i regulator balansowy oraz bardziej skomplikowane urządzenie naciągowo-nastawcze.

  • Mechanizm chodu zegara wieżowego

    mechanizm składający się z takich samych zespołów, jak mechanizm chodu innych zegarów i spełniający takie samo zadanie. Różni się jednak znacznie większymi wymiarami i masywniejszą budową oraz tzw. napędem pośrednim wychwytu. (źródło)

  • Mechanizm chodu zegara

    zasadniczy mechanizm każdego zegara mechanicznego odmierzający czas. W jego skład wchodzą zespoły:

    • regulator chodu
    • wychwyt
    • przekładnia chodu
    • przekładnia wskazań
    • urządzenie napędowe
    • urządzenie naciągowe

  • Mechanizm chodu

    zasadniczy mechanizm każdego zegara/zegarka mechanicznego odmierzający czas; w jego skład wchodzą zespoły: 1) regulator chodu, 2) wychwyt, 3) przekładnia chodu; 4) przekładnia wskazań, 5) urządzenie napędowe i naciągowe. (źródło)